Pojęcie „kwantowy” odnosi się do urządzeń wykorzystujących zjawiska fizyki kwantowej, jak superpozycja czy splątanie. Nie jest to nowość – lasery czy mikroskopy elektronowe działają na podobnych zasadach od dekad. Ale komputer kwantowy to coś więcej – to maszyna, która obiecuje obliczenia niemożliwe dla klasycznych komputerów.

Od teorii do ambicji

Teoretyczną możliwość budowy komputerów kwantowych wykazał w 1982 r. Amerykanin Richard Feynman, laureat Nagrody Nobla (1965 r.). Jego podręcznik akademicki Feynmana wykłady z fizyki zna w Polsce każdy, kto zajmował się tą dziedziną wiedzy. To, że coś jest możliwe do zbudowania, nie znaczy jeszcze jednak, że jest opłacalne. Istniejące maszyny coraz szybciej wykonują obliczenia, symulacje i zarządzają olbrzymimi zbiorami danych. Zadawano więc pytanie: czy istnieje zastosowanie, w którym ten nowy wynalazek byłby lepszy?

Odpowiedź znalazł w 1994 r. amerykański matematyk Peter Shor. Udowodnił on, że zastosowanie komputerów kwantowych w kryptografii może być porównane do użycia broni jądrowej na polu walki. Ponieważ kryptografią i bezpieczeństwem informacji interesują się armie, służby specjalne i rynki finansowe całego świata, zaangażowanie w tę wciąż jeszcze bardzo teoretyczną ideę gwałtownie wzrosło. Obok państw włączyły się w nią globalne korporacje, takie jak IBM, Honeywell czy Microsoft.