Reklama

Niedziela Lubelska

Kościelne dzieje Lubelszczyzny

Niedziela lubelska 38/2023, str. VI

Archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty to dawny kościół jezuitów

Archiwum parafii archikatedralnej

Archikatedra św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty to dawny kościół jezuitów

Nasza diecezja przechodziła w historii wiele zmian administracyjnych.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Biskupstwo w Lublinie powstało na mocy bulli papieża Piusa VII Quemadmodum Romanorum Pontificum z dnia 23 września 1805 r. Nasza diecezja w obecnym kształcie istnieje od 1992 r.; wtedy św. Jan Paweł II podniósł ją do rangi metropolii, a pasterze zyskali miano arcybiskupów. Tradycje kościelne sięgają jednak początków chrześcijaństwa w Polsce.

Od Krakowa po Lublin

W historii diecezja lubelska przechodziła różne zależności administracyjne, samodzielną jednostką kościelną jest dopiero od dwustu lat. Najdłużej wchodziła w skład archidiecezji krakowskiej jako archidiakonat. Ślady tej administracji znaleźć można w archiwach najstarszych parafii, np. w Bystrzycy. Tereny położone na peryferiach metropolii krakowskiej rzadko interesowały biskupów spod Wawelu, korzystnie sytuacja zmieniła się wraz z powołaniem w Lublinie Trybunału Koronnego (1578 r.). Może największym dobrodziejstwem tamtych czasów było ufundowanie kościoła jezuitów przez krakowskiego hierarchę Bernarda Maciejowskiego; dziś to nasza archikatedra. Od 1790 r. decyzją austriackich zaborców obecne tereny naszej diecezji zostały włączone do diecezji chełmskiej, częściowo zaś do lwowskiej. Zanim na dobre życie kościelnej hierarchii przeniosło się do Lublina, toczyło się w Chełmie i przez kilka lat w Krasnymstawie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Co ZSRR zabrał diecezji

Ciekawym, choć zapomnianym epizodem w historii archidiecezji lubelskiej, jest zabranie kilku parafii przez Związek Radziecki. Nastąpiło to w 1951 r., kiedy władze radzieckie zażądały korekty granicy pomiędzy PRL a ZSRR. Moskwa przyznała Polsce kilka miejscowości w Bieszczadach (m.in. Ustrzyki Górne), w zamian przejmując bogate w węgiel kamienny tereny na wschodzie diecezji lubelskiej. Wskutek tego kilka historycznych parafii naszej diecezji znalazło się w ZSRR, konkretnie w socjalistycznej republice Ukrainy. Bodaj najbardziej dotkliwą stratą było zagrabienie Żwirki, z przepięknie położonym na brzegu Bugu klasztorem bernardynów, obecnie w kompletnej ruinie po pożarze. Do ZSRR przeniesiono także wiekową parafię w Bełzie z podominikańskim kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dziś także zrujnowanym. Po stronie radzieckiej znalazła się parafia w Krystynopolu (obecnie Czerwonogród) z zabytkowym klasztorem i kościołem bernardynów. Ten sam los spotkał parafię św. Marka w Warężu. Pomniejszona została diecezja lubelska, a stan posiadania powiększyła diecezja przemyska; ta zmiana utrzymuje się do dzisiaj.

Reklama

Nie tylko katolicy

Osobną sprawą jest administracja innych odłamów chrześcijaństwa na Lubelszczyźnie. Wierni obrządku greckokatolickiego, głównie Ukraińcy, przynależą do archidiecezji przemysko-warszawskiej, z kolei wyznawcy prawosławia, także w większości Ukraińcy, są w jurysdykcji Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (zależnego od patriarchatu w Moskwie) w diecezji lubelsko-chełmskiej. Stąd w Lublinie mamy dwóch arcybiskupów, rzymskokatolickiego abp. Stanisława Budzika i prawosławnego abp. Abla Popławskiego. Swojej reprezentacji kościelnej, jak dotąd, nie mają wierni przyznający się do Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego. W ciekawej sytuacji są luteranie, przypisani do ewangelickiej diecezji warszawskiej ze stolicą w Pabianicach. Kościół Polskokatolicki – kilka jego parafii istnieje na terenie naszej diecezji – ma główną siedzibę w Warszawie, a mariawici (parafia w Lublinie) rządzeni są z Wiśniewa na Podlasiu.

Przytaczając te może dziwnie brzmiące w uszach rzymskich katolików zależności, zwracamy uwagę, jak bujną i ciekawą historię mają chrześcijanie na Lubelszczyźnie. Wydaje się, że jej kolejne rozdziały są jeszcze przed nami.

Podziel się:

Oceń:

2023-09-12 14:08

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Wirtualny przewodnik

Ks. Dariusz Bondyra zaprasza do kościoła i na strony internetowe

Paweł Wysoki

Ks. Dariusz Bondyra zaprasza do kościoła i na strony internetowe

Nasz kościół od 6 wieków przypomina o potrzebie wdzięczności Bogu i ludziom – mówi ks. Dariusz Bondyra.

Więcej ...

Byli solą w niemieckim oku

2024-06-26 07:04
Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Nowa dyrekcja Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w nocy z poniedziałku na wtorek wyrzuciła z ekspozycji materiały dotyczące rotmistrza Witolda Pileckiego, rodziny Ulmów oraz ojca Maksymiliana Kolbe. Co ich łączy? Niemcy, a konkretnie niemieckie zbrodnie na Polakach.

Więcej ...

Papież do Polaków: dbajcie o bezpieczeństwo dzieci i młodzieży!

2024-06-26 10:02

PAP/EPA/ANGELO CARCONI

Do szczególnej dbałości o dzieci i młodzież w obliczu zagrożenia narkomanią zachęcił Franciszek Polaków podczas dzisiejszej audiencji ogólnej. Brał w niej między innymi udział metropolita krakowski, abp Marek Jędraszewski, a także zwierzchnik Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-białoruskiego na Białorusi, archimandryta Jan Sergiusz Gajek MIC.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Kielce: siostry boromeuszki odchodzą z seminarium, a tym...

Niedziela Kielecka

Kielce: siostry boromeuszki odchodzą z seminarium, a tym...

W. Brytania: Polski ksiądz Piotr G. oskarżony o 10...

Kościół

W. Brytania: Polski ksiądz Piotr G. oskarżony o 10...

Zmiany kapłanów 2024 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2024 r.

Jak wygląda moja modlitwa?

Wiara

Jak wygląda moja modlitwa?

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Niedziela Łódzka

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Niedziela na Podbeskidziu

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Kościół

Diecezja kielecka: zmiany kapłanów 2024

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Kościół

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?

Kościół

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?