Pytanie czytelnika:
Często przypominają mi się słowa, które powtarzała moja matka: „Pan Bóg coś na nas dopuści, ale nigdy nas nie opuści”. Czy to przysłowie wyraża prawdę o Opatrzności Bożej? Jak wyjaśnić działanie Opatrzności?
To stare polskie przysłowie wyraża prostą wiarę w to, że Bóg jest bliski człowiekowi. Opiekuje się wszystkim, co stworzył, a szczególnie człowiekiem. „Jej moc sięga krańców świata i wszystkim zarządza wspaniale” (Mdr 8, 1) – to powiedzenie obrazuje naszą wiarę w Opatrzność Bożą. A ta wydaje się dzisiaj słaba i staroświecka. Panuje bowiem powszechne przekonanie, że takie czy inne zdarzenie stało się przez przypadek, że to zrządzenie losu albo po prostu – musiało się stać. Owszem, niekiedy trudne doświadczenia z przeszłości, również te naznaczone cierpieniem, potrafimy odczytać jako „palec Boży” kierujący naszym życiem. Bóg kieruje biegiem świata i jego historią, jednak nie ogranicza wolności człowieka, lecz ją szanuje i przewiduje.
Opatrzność Bożą możemy zobrazować jako Boga, który dyryguje niezliczoną ilością instrumentów, chórów i solistów tworzących wielką symfonię kosmosu. Gdyby człowiekowi przeciętnie znającemu się na muzyce wręczono do ręki partyturę jakiegoś utworu, np. 40 symfonię g-moll Mozarta, i zażądano od niego, by wykonał to wielkie dzieło z udziałem chóru i orkiestry, z pewnością odpowiedziałby, że nie potrafi. Nie zna tych tajemniczych znaków, którymi jest zapisana całość muzyki, i nie wie, kiedy wprowadzać poszczególne instrumenty, kiedy dać znak do rozpoczęcia partii solowych. To przekracza jego możliwości. Podobnie niezrozumiałe dla człowieka mogą być znaki i poszczególne partie „muzyki”, którą Bóg „skomponował”, tworząc świat, i której wykonaniu „dyryguje”. On jest kompozytorem znającym cały utwór i dyrygentem, który prowadzi „orkiestrę świata”. Dopiero w całości wykonany utwór muzyczny staje się piękny, a poszczególne nuty partytury odnajdują sens. Opatrzność Boża, jako opieka Boga nad wszystkim, co stworzył, nie jest jednak jakimś kierowaniem dziejami świata z oddali i dystansu. Jej celem jest doprowadzenie wszystkiego do pełnej doskonałości, do której przeznaczył nas Bóg .
Wiara w Opatrzność wyraża prawdę, że Bóg nie jest obojętnym Stwórcą, który nas stworzył, a potem powiedział: „Radźcie sobie sami”. Opatrzność nie polega też na tym, że Bóg zastępuje człowieka, lecz polega na tym, iż człowiek może poznać swoje powołanie i dysponuje wszystkim, co mu potrzebne do tego , aby je rozwijać. Bóg znajduje się u podstaw działania człowieka. Jak mówi św. Paweł Apostoł: „Bóg sprawia, że pragniecie i działacie zgodnie z Jego upodobaniem” (Flp 2, 13). Pan Bóg bardzo rzadko rządzi światem bezpośrednio, np. przez cudowne interwencje, kiedy wchodzi w porządek natury, czyniąc cuda. Zwykle czyni to pośrednio, przez innych ludzi, tak jak np. przez rodziców kieruje dziećmi. Głos sumienia, wychowanie, otoczenie, rady dobrych ludzi, a często i niepowodzenia są narzędziami w ręku Opatrzności.
